URFANATİK- 2025 yılı Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi (ÖSYM) tarafından hazırlanan Yükseköğretim Kurumları Sınavı (YKS) sınavına sayılı günler kaldı. Yaklaşık 2,5 milyon öğrencinin katılım sağlayacağı YKS sınavında şimdiden sınav kaygısı en üst seviyelerde hissedilmeye başlandı.
Kaygı, herhangi bir stresli durumda ortaya çıkan normal bir duygu olup yaşamımızın doğal bir parçası haline geldi. Çocuk ve Ergen Psikoloğu Hatice Köroğlu, öğrenciler için sınava girmek, stres dolu ve kaygı yaratan bir durumdur ancak yaşanan kaygı düzeyi sınav hazırlığı veya sınavda gösterilen performansı etkilediğinde ‘sınav kaygısı’ bir sorun olarak karşımıza çıktığını söyledi.
Psikoloğu Hatice Köroğlu, orta düzeyde bir kaygının sınav esnasında en iyi performansı göstermede yararlı olduğunu ifadede ederken aşırı kaygı ise öğrencinin gerçek performansını bozduğunu ve zarar verebileceğini ifade etti.
Ayrıca Çocuk ve Ergen Psikoloğu Hatice Köroğlu sınav kaygısın fiziksel belirtilerine değindi. Köroğlu sınav kaygısını ise şu şekilde ifade etti
Genellikle sınav kaygısı yaşayan bireylerde kalp atışlarında hızlanma ve artış, çarpıntı, hızlı nefes alıp verme, gerginlik veya sinirlilik hali, terleme veya titreme, dilin, damağın kuruması, mide şikayetleri, bağırsak hareketlerinde değişme gözlemlenmekte.
Ek olarak sınav kaygısın zihinsel belirtilerinde genellikle telaş, şaşkınlık, organize olamama, baş ağrısı, huzursuz uyku, kabus görme, kaygı ve korku ifadeleri içeren düşünceler olarak karşımıza çıkarken sınav kaygısın duygusal belirtileri ise endişe, korku, huzursuzluk, ümitsizlik, mutsuzluk, hisleri olarak karşımıza çıkar.
SINAV KAYGISI VE BAŞ ETME YOLLARI
Çocuk ve Ergen Psikoloğu Hatice Köroğlu, YKS sınavına girecek öğrencilere önemli duyuruda bulundu.
“Kaygı, herhangi bir stresli durumda ortaya çıkan normal bir duygudur ve yaşamın doğal bir parçasıdır. Öğrenciler için sınava girmek, stres dolu ve kaygı yaratan bir durumdur ancak yaşanan kaygı düzeyi, sınava hazırlığı ve sınavda gösterilen performansı etkilediğinde ‘sınav kaygısı’ bir sorun olarak karşımıza çıkar.
Eğer yaşadığınız kaygı, sınava yeteri kadar iyi hazırlanamamaktan ve bilgi eksikliğinden kaynaklanıyorsa, bu normal ve doğal bir tepkidir. Fakat sınava yeteri kadar iyi hazırlandığınız ve halde, sınavlarda hala panik yaşıyorsanız ve aşırı tepki gösteriyorsanız, bu normal değildir.
Unutulmaması gerekiyor ki orta düzeyde bir kaygı, sınava iyi hazırlanmanızda ve sınavda en iyi performansı göstermenizde yararlı okurken, aşırı kaygı ise, öğrencinin gerçek performansınızı bozar ve zarar verir” dedi.
SINAV KAYGISIN ZİHİNSEL BELİRTİLERİ NELERDİR?
Çocuk ve Ergen Psikoloğu Hatice Köroğlu sınav kaygısın fiziksel belirtilerini şu şekilde ifade etti:
“ Genellikle kalp atışlarında hızlanma ve artış, çarpıntı, hızlı nefes alıp verme, gerginlik veya sinirlilik hali, terleme veya titreme, dilin, damağın kuruması, mide şikayetleri, bağırsak hareketlerinde değişme olarak gözlemlenir.
Ek olarak sınav kaygısın zihinsel belirtileri genellikle telaş, şaşkınlık, organize olamama, baş ağrısı, huzursuz uyku, kabus görme, kaygı ve korku ifadeleri içeren düşünceler olarak karşımıza çıkarken sınav kaygısın duygusal belirtileri ise endişe, korku, huzursuzluk, ümitsizlik, mutsuzluk, hisleri olarak karşımıza çıkar.
Sınava hazır değilim, bu bilgiler çok gereksiz ve saçma sınavlar niye yapılıyor, ne gerek var? Sınava hazırlanmak için gerekli zamanım yok gibi düşünceler ve duygular kaygıyı arttırır” şeklinde konuştu.
STRES YAPMAMAM İÇİN NE YAPMALIYIM?
Çocuk ve Ergen Psikoloğu Hatice Köroğlu, konuşmasının devamında ise şu ifadelerde bulundu:
“Öncelikle kendimize neler söylediğimizin ve bu ifadelerin, düşünce ve duygularımızı nasıl etkilediğinin farkına varmamız ve daha olumlu yaklaşımlarla daha olumlu ifadeler kullanmayı öğrenmemiz gerekmektedir. Bu gibi olumsuz düşünceler yerine
Yapmam gereken nedir? Yeterli zamanımın olmadığı doğru, ancak olan zamanımı en etkili şekilde kullanabilirim.
Tüm konuları çalışamasam bile, önemli bölümlere öncelik vererek sınava hazırlanabilirim, bu bölümlerden puan kazana bilirim.
Diğer öğrenciler de gergin ve telaşlı. Ben de kendimi kontrol edebilir ve başarılı olabilirim gibi olumlu düşünceler sınav performansınızı olumlu yönde etkileyecektir.
Sevgili öğrenciler; zamanı akıllı kullanmak, beklentiyi gerçekçi tutmak; olumsuz duygu, düşünce ve başarısızlıklardan kurtulmak için alınması gereken tedbirlerdir.
Kendinizi rahat hissederseniz sınavlarda panik yaşama ihtimaliniz azalır. Özellikle sınavdan önceki gece, rahatlamak için kendinize zaman ayırabilirsiniz. Beslenmenize ve uykunuza dikkat edebilir, kendinizi fiziksel olarak sınava hazırlayabilirsiniz” diye konuştu.
SINAV ANINDA KAYGINIZI YÖNETİLMEK PERFORMANSINIZI BÜYÜK ÖLÇÜDE ETKİLEYECEKTİR
Çocuk ve Ergen Psikoloğu Hatice Köroğlu,
“ Hiçbir şey yapamayacağım, sınav kötü geçecek gibi düşünceler başladığında kendinize “DUR” deyin. Aklınızdan bu olumsuz düşüncelerin geçişini de durdurun.
Kaygınız arttığında etrafınıza bakın ve dikkatinizi ortamdaki başka noktalara yoğunlaştırın. Sınıfta kaç çeşit eşya var?, Duvarda asılı yazının kaç satırı var?, Kaç kişi gözlük kullanıyor? vs. gibi zihninizi o an için meşgul edecek ve sizi sınavdan uzaklaştıracak başka şeylerle ilgilenin.
Sevdiğiniz kişi ve mutlu olduğunuz ortamları düşünmek sizi rahatlatır ve kaygınızı azaltır. Sınav sırasında da kendinizi iyi hissettiğiniz ortamları, sevdiğiniz kişileri veya iyi anılarınızı düşünmek için kendinize zaman tanıyın.
Artık rahatla ve konsantre ol, her şey yolunda gidecek” gibi olumlu mesajlarla değiştirmek, olumlu düşünmek ve kendinize, sadece olumlu mesajlar göndermek sizi motive eder, kaygınızın azalmasına yardımcı olur.
Ek olarak fiziksel olarak rahatlamak, kaygıyı azaltmada en etkili ve en çok kullanılan yollardan biridir. Bunun için önce gözlerinizi kapatın, derin bir nefes alın ve uzun bir süreye yayarak nefesinizi verin. Bunu birkaç kez tekrarlayın” ifadelerinde bulundu.
SINAV KAYGISI YAŞAYAN ÇOCUĞU OLAN ANNE BABALAR NE YAPMALIDIR?
Köroğlu, Ebeveynlerin çocuklarının sınav kaygısı ile ilgili yapmaları ve yapmamaları gereken bazı davranışların bulunduğunu ifade etti.
“Anne-babalar sınav kaygısı yaşayan çocuklarının her zaman yanında olmalıdır ve destek vermelidir. Sınav sonucu ne olursa olsun her zaman onu sevdikleri ve güvendikleri belirtilmelidir.
Anne-babaların en sık yaptığı hayatlardan biri çocuklarının sınava çalışma programlarını kendi sorumluluklarının altına almalarıdır. Oysaki sınav hazırlık sorumluluğunun çocuğa bırakılması, sınavla ilgili kendini daha konsantre ve iyi hissetmesini sağlayacaktır.
Ebeveynler çocuklarını iyi tanımalı ve beklentilerini buna göre oluşturmalıdır. Sayısal zekası daha gelişmiş olan bir çocuğun avukat olmasını beklemek ve bunun için baskı kurmak çocukların kaygı ve korku duymasına neden olacaktır.
Ebeveynlerin, çocuklarını yaşıtlarıyla kıyaslamaması da özgüvenlerinin kırılmaması açısından önem arz etmektedir” ifadelerinde bulundu.
