Türkiye'de kültürün ve inancın önemli bir parçası olan tespih, kimi için zikir aracı, kimi için bir hobi, kimi için de aksesuar olarak tercih ediliyor. Şanlıurfa’da her bir tespihin tanesi özel olarak işleniyor. Damla Kehribar, Osmanlı sıkma, antika, ateş kehribar, zar kehribar, kuka, yeni döküm ve Oltu kehribar çeşitli amaçlarla kullanılıyor. Tespih ustası Veysel Bozkurt:” doktorlar rivayete göre ameliyata girmeden önce kuka malzemesine elini vurup o şekilde ameliyata giriyorlarmış” dedi. Ferhat Koran:” tespihlerimiz şifa kaynağıdır, astım, bronşit, guatr, solunum yetmezliği, sinir, strese, kan dolaşımına, çocuklarda diş çıkarmaya, ateş çıkarmaya bunlar hepsine faydalıdır” ifadelerinde bulundu.
“HER BİR TANESİ ÖZEL OLARAK İŞLENİYOR”
Türkiye’nin birçok yerinde değerli tespih ustalarımız var özellikle de Şanlıurfa’da değerli tespih ustalarımız var söyleyen Veysel Bozkurt: ”Tespihlerimiz bıçak tornada işleniyor, her bir tanesi özel olarak işleniyor, imamesi, takımı elden işlenerek teşbih haline getiriliyor. Teşbihler doğal taşlarla yapılıyor. Damla Kehribar, Osmanlı sıkma dediğimiz antika, ateş kehribar, zar kehribar, katalinler, objelerden yapımlar çeşitlerimiz çok fazla. Tespihlerimiziz yapılışları yeni kalıp olarak dökülür daha sonra bu kalıplar tornadan kesilerek taneler haline getirilir ve torna makinalındandın işlenerek yeni halini alır. Bu işler gerekli iş güvenliliği alınarak yapılıyor. Her bir teşbih tanesinde ayrı birer sanat işleniyor. Teşbih taneleri bıçak tornada toz haline getiriliyor, çok meşakkatli bir iş. Fiyatlarımız 100 TL’den başlayıp 10.000 TL kadar ‘da çıkıyor, daha yüksek fiyatlı teşbihlerimizde var şuanda elimizde mevcut değil ama 100.000,150.000,200.000 TL tespihlerimizde var. Dolar bazlı teşbih satışlarımızda var, Damla Kehribar gramı 5-6 dolardan başlayıp,20-40 dolara kadar da çıkıyor. Tespihlerimiz her gün koleksiyon olarak artıyor. Ekonomik durumdan dolayı satışlarımız etkileniyor etkilenmiyor dersek yalan olur. Ama çok çok şükür işimizden çok memnunuz, rızkımızı bir şekilde kazanıyoruz. Vatandaşlarımızın en çok tercih ettiği tespih çeşitlerimiz ise yeni döküm, sıkma kehribar, ateş kehribar, zar kehribar alıyorlar her koleksiyona ürünü farklı kimileri eski Osmanlı dediğimiz, kimileri ise yeni malzeme koleksiyon olarak tercih ediyorlar ama en çok yeni malzemeyi tercih ediyorlar. Hediyelik olarak en çok doğal gruplar dediğimiz kuka dediğimiz doğal gruplar, hayvansal gruplar var satış yapmıyoruz. Kuka doğal dezenfektan olarak bilinir, Osmanlı döneminde ’de kullanılan bir tespih çeşididir malzeme olarak da doktorlar rivayete göre ameliyata girmeden önce kuka malzemesine elini vurup o şekilde ameliyata giriyorlarmış. Pandamı döneminde kuka tespihi çok meşhur oldu” ifadelerinde bulundu.
“BİRÇOK SEKTÖRDE EMEK, EKMEK SANAT OLARAK İŞLENİYOR”
Tespih uzun bir emekten sonra dua tanelerine dönüşen, değişik madenlerin kullanıldığı sanat eserlerinin ortaya çıkardığı çok güzel bir sanattır söyleyen Ferhat Koran:” Dünya üzerinde Türkiye’de ağırlık olarak işlenen madenler üzerinden ve çok kıymetli madenler olmak üzere birçok sektörde emek, ekmek sanat olarak işleniyor. Çok envai çeşitlerimiz vardır damla kehribar, ateş kehribar, sıkma, zar, Oltu birçok kehribar grubu vardır, ağaç gruplarından ’da oluşturulur. Fiyatları işçiliğe, emeğe göre değişiyor 100 TL’ den başlayıp 500.000TL ‘ye kadar çıkıyor. En pahalı tespihlerimiz Osmanlı sıkma dediğimiz 1850-1950 TL döküm yapılmış Almanya kökenli maden ortaya çıkıyor bizde ona Osmanlı sıkma diyoruz ve en pahalı tespihtir. Yapılışı ise değişiyor Oltu madeni, Erzurum, Gölcük, çeşitli madenler var kendi aralarında değişiyorlar, diğerleri atölye, döküm işidir. Damla dediğimiz Rusya, Ukrayna, Litvanya bölgelerinde doğal çam sakızıdır, asırlardır toprağın altında kalmış, toprağa kendisini bırakmış zamanla kayaya dönüşmüş kehribarın en doğal hali damladır. İnsanlar Kolye, bileklik olarak takıyorlar şifa kaynağıdır, astım, bronşit, guatr, solunum yetmezliği, sinir, strese, kan dolaşımına, çocuklarda diş çıkarmaya, ateş çıkarmaya bunlar hepsine faydalıdır. Günümüz ekonomik şartlarda insanlar temel tüketim mallarına yöneldiği için buda bizi ve bütün sektörü etkiledi. Türkiye’de bu camiada çok fazla ekmek yiyen vatandaşlar var. Kiralar, başka maliyetler ve asgari ücret arttı ve bizim satışlarımızda durma meydana geldi. Şükürler olsun yine geçimimizi sağlıyoruz. Tespih çeşitlerinde vatandaşlara göre değişiyor, Erzurum’dan gelen Erzurum Oltu, Urfalı gelir Urfa işi tespih tercih eder. Hediyelik olarak vatandaşlar en çok ateş kehribar, sıkma kehribar, zar kehribar ağırlık olarak tercih ediyorlar” sözlerini sarf etti.
Özel haber: Halime Çiftçi –Şaban Kırbaç
