17. yüzyılda Osmanlı Devleti’nin merkezi İstanbul’da Şazeliyye tarikatına ait herhangi bir tekke kurulmamışken, tarikatın Anadolu’daki önemli temsilciliği sadece Urfa’da yer aldı. Şâzelî Ali Efendi, bu tek yapının kurucusu olarak öne çıktı.
ŞÂZELÎ ALİ EFENDİ KİMDİR?
1661 yılında vefat eden Şâzelî Ali Efendi, Şazeliyye tarikatının kurucusu Ebu’l-Hasan eş-Şazeli’nin (ö.1258) soyundandır. Önce İstanbul’a gelen ve Erenköy’de bir süre ikamet eden Ali Efendi, daha sonra Urfa’ya giderek Halilurrahman Camii’nin yanında yerleşti. Bugün Halilurrahman Camii’nin doğusundaki hazirede bulunan türbesinde yer alır.
4. MURAD’IN ZİYARETİ VE BAĞIŞLARI
Türbesindeki kitabeye göre Osmanlı Padişahı 4. Murad, 1639’daki Bağdat Seferi sırasında Ali Dede’yi ziyaret etmiş ve kendisine önemli bağışlarda bulunmuştur.
PADİŞAH FERMÂNI İLE KARAKÖPRÜ BAĞIŞI
Şeyh Ali Dede’nin büyüklüğü ve irşad faaliyetleri, IV. Mehmet döneminde de desteklenmiştir. 1651 yılında dönemin sadrazamı Gürcü Mehmed Paşa’nın onayıyla, Ali Dede’ye padişah fermanıyla Karaköprü Köyü’nün mülkiyeti ve tüm gelirleri bağışlandı. Ayrıca tekkenin irşad faaliyetlerinin sürdürülmesi için maddi yardım kararı alındı. Beratta, Şeyh’in bu yardımı kendi geçimi için değil, tarikat hizmetleri için istediği açıkça ifade edildi.
VAKFİYE NİTELİĞİNDE BERAT
Berat metni, bir çeşit vakfiye niteliği taşıyordu. Devlet görevlilerinin mülkiyeti geri almasının önüne geçmek için özel ifadeler kullanıldı. Şeyh Ali Dede’nin ve evlatlarının bu mülkü kullanabileceği, hatta satabileceği de belgede açıkça belirtilmiştir.
“HALÎLURRAHMAN ŞEYHLERİ” VE AİLE MİRASI
Şâzelî Ali Dede’nin soyundan gelenler, Halilurrahman Camii’ndeki dergâhta tarikat hizmetlerini sürdürdükleri için halk arasında “Halîlurrahman Şeyhi” olarak anıldılar. Torunları, zamanla “Eren” ve “Felhan” soyadlarını aldı.
TÜRBE VE AİLE MEZARLIĞI
Ali Dede’nin türbesinde yer alan iki küçük yeşil mezarın, küçük yaşta vefat eden çocukları Hasan ve Hüseyin’e ait olduğu rivayet edilir. Bu detay, Şeyh’in ailesine duyulan saygının bir simgesi olarak günümüze ulaşmıştır.
