Kent genelinde ölüm nedenlerine ilişkin veriler, bölgedeki sağlık politikaları ve yaşam koşullarına dair önemli ipuçları taşıyor. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) ve İl Sağlık Müdürlüğü’nün 2025 Haziran ayına kadar yayınladığı bilgiler doğrultusunda, Şanlıurfa’da ölüm nedenleri içinde en yaygın olanların başında dolaşım sistemi hastalıkları geliyor.
Bu grubu sırasıyla kronik solunum yolu hastalıkları, dışsal yaralanmalar (trafik kazaları, iş kazaları), metabolik rahatsızlıklar ve enfeksiyon hastalıkları izliyor.
İlçelere göre bazı farklılıklar görülmekle birlikte, kalp-damar kaynaklı ölümlerin hem kırsal hem de kentsel kesimde yüksek oranlarda seyrettiği kaydediliyor. Ayrıca ölüm nedenlerinin yaş gruplarına göre dağılımı da çarpıcı veriler ortaya koyuyor.
Kalp ve Damar Hastalıkları İlk Sırada
Şanlıurfa'da 2025 verilerine göre ölüm nedenlerinin yaklaşık üçte biri, kalp ve damar hastalıklarına bağlı olarak gerçekleşiyor. Özellikle 55 yaş üstü bireylerde hipertansiyon, kalp yetmezliği ve damar tıkanıklığına bağlı ölümler yaygın şekilde kayıtlara geçiyor. İl Sağlık Müdürlüğü raporlarına göre, Harran, Siverek ve Eyyübiye ilçelerinde bu oran, şehir merkezine göre daha yüksek.
Uzmanlara göre bunun nedenleri arasında sağlıksız beslenme, sigara kullanımı ve sağlık hizmetlerine erişimdeki bölgesel farklılıklar bulunuyor. Bu veriler, halk sağlığı önlemlerinin öncelikli hedef alanlarını da belirliyor.
Trafik Kazaları ve Dışsal Yaralanmalar Önemli Bir Paya Sahip
TÜİK’in 2024 sonu ve 2025 başı verilerine göre, Şanlıurfa'da dışsal nedenlerle gerçekleşen ölümler, toplam ölüm nedenlerinin yaklaşık %8 ila %10’unu oluşturuyor. Özellikle genç yaş grubunda (15–34) ölüm nedenleri arasında trafik kazaları ilk sırada. Birecik, Akçakale ve Hilvan gibi şehirlerarası yolların geçtiği ilçelerde bu oran daha da yükseliyor.
Resmi kayıtlara göre 2025’in ilk 6 ayında trafik kazalarında hayatını kaybeden kişi sayısı 170’i aşmış durumda. Ayrıca inşaat ve tarım alanlarında yaşanan iş kazaları da dışsal ölüm nedenleri arasında yer alıyor.
Solunum Yolu ve Enfeksiyon Hastalıkları Yükselişte
Şehirde öne çıkan diğer ölüm nedenleri arasında KOAH, zatürre ve ileri yaş gruplarında grip komplikasyonları gibi solunum yolu rahatsızlıkları bulunuyor. Bu grup, özellikle mevsim geçişlerinde ve hava kirliliğinin yoğun olduğu dönemlerde ölüm oranlarında artışa neden oluyor.
İl merkezine oranla Siverek, Ceylanpınar ve Bozova gibi bölgelerde sağlık kuruluşlarına geç başvuru ve ilaç erişimindeki zorluklar, ölüm riskini artıran etkenlerden. 2025 ilk yarı verilerine göre, solunum sistemi kaynaklı ölümler içinde KOAH oranı dikkat çekici biçimde artış göstermiş durumda. Pandemi sonrası dönemde enfeksiyon hastalıklarına bağlı ölümler azalmakla birlikte, bağışıklığı zayıf bireylerde risk sürüyor.
Metabolik Rahatsızlıklar ve Diyabet Ciddiyetini Koruyor
Diyabet ve buna bağlı komplikasyonlar da ölüm nedenleri arasında üst sıralarda yer alıyor. Şanlıurfa’da özellikle 40 yaş üstü bireylerde yüksek kan şekeri, böbrek yetmezliği ve diyabete bağlı kalp rahatsızlıkları sık görülüyor. İlçelere göre bu oranın en yüksek olduğu yerler arasında Haliliye ve Karaköprü öne çıkıyor.
Toplum genelinde bilinçlendirme çalışmaları sürse de, kontrolsüz diyabet vakaları ölüm oranlarını yükselten önemli bir etken olarak değerlendiriliyor. Uzmanlar, düzenli kontrollerin ve erken teşhisin bu alanda kritik rol oynadığını vurguluyor.
