Urfa’nın örf ve adetleri

Gerçekten örf ve adetlerimiz, gelenek ve göreneklerimize herkes imreniyor. Günümüzden eskilere bir göz atarsak neler yaşanmış neler.

“ Şanlıurfa yöresinde genelde köylerde yaygın olan ve kızlarla kadınları

birbirinden ayıran ilginç başlıklar ve baş bağlama usulleri vardır. Gelin kızın

başına giydirilecek olan köfü isimli başlıkla duvağın hazırlanmasına kına gecesinden bir iki gün önce başlanır.

Önce, genç kızlığında kullandığı ‘feskantoz’ adı verilen gümüş tepelik çıkarılır. Gelinin başının ölçüsüne göre,

köfü adı verilen fes başa konulur. Köfünün üstü mukavva ile kaplıdır. Arkası

yüksek, önü hem dar hem basıktır.

Üstü pamuklu bir örtüyle kaplı olan kalıbın etrafı şal denen sırmalı puşu ile sarılıdır. Köfünün ön yüzüne ‘üçkor’ ya da “üç sıra” denen altın takı kancalanır. Ortasındaki mavi boncuğun bulunduğu

kısma “kaş” denir. Bunun gelini nazardan koruyacağına inanılır. Köfünün iki

yanına “reşme” denilen altından yan takılar sarkıtılır. Yörede genç kızların takıları gümüşten, gelin ve kadınların takıları ise altındandır. Başlığın üstüne

‘neçek’ denilen beyaz renkte başörtüsü sarılır. Sonra şifon örtü
yonk gibi

bağlanır. Yörede şifon bağ genelde

evli kadınlarda görülür. Köfünün üstüne ve gelin kızın yüzüne ipekli kumaştan duvak bağlanarak gelin başlığı tamamlanır. Prova mahiyetindeki bu giydirme işleminden sonra köfü baştan çıkarılır. Tekrar fes-kantozu giydirilir. Böylece, hazırlanan gelin başlığı, kızın

duvak gecesinde ve koca evine götürüleceği gün giyilmek üzere kaldırılır.

Şanlıurfa yöresinde düğünün son

gününde oğlan evi, gelin almaya

büyük bir kalabalıkla gelir. Gündüzden

başlayan eğlenceler gelin kızın götürülüşüne kadar sürer. Sıra şimdi geline

kına yakmaya gelmiştir. Kına ve duvak

büyük bir sini içinde kirve hanımın

önüne getirilir. Gelin kınaya çıkarılırken

yanısıra küçük kızlar tepsiler içinde

mum taşırlar. Gelin el öpüp oturduktan

sonra evleneceği bugüne kadar çıkarmadığı fes-kantoz adı verilen kız başlığı çıkarılır. Daha önce hazırlanmış ve

provası yapılmış, köfü adı verilen gelin başlığı giydirilir. Kirve hanım gelinin

eline kına yakmak ister, fakat gelin elini

sıkıca kapar. Görenekler icabı gelinin

eline kına yakılırken kirve hanımın armağan vermesi âdettendir. Armağanlar yüzük, bilezik veya altın olabilir.

Gelin kız armağanını aldıktan sonra

kına yakımına müsaade eder. Kına yakıldıktan sonra gelin kızın yüzündeki

duvak çıkarılarak sağ bileğine bağlanır. Bu duvak, gelin koca evine götürüldüğünde tekrar çözülerek yüzüne kapatılacaktır. Tüm bu işlerden sonra eğlence yeniden başlar.

Görenekler icabı, gelin kız kapıdan çıkarken baba evinden rızkı kesilsin, baba ekmeğine muhtaç olmasın

inancıyla başında yufka ekmeği kırılır.

Annesiyle babasıyla vedalaşan gelin

davul zurnayla uğurlanır.