İstanbul’da Saraçhane’de yaşanan eylemler sonrası ismi yeniden gündeme gelen İBDA-C örgütü, kamuoyunun dikkatini çekti. Özellikle İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu'nun gözaltına alınması sonrası bazı grupların hedef aldığı eylemlerle birlikte, bu oluşumun geçmişi, yapısı ve eylemleri yeniden tartışma konusu oldu. Peki, İBDA-C nedir, lideri kimdir, ne zaman kuruldu ve hangi olaylarda rol aldı? İşte detaylar…
İBDA-C neyi savunur, amacı nedir?
Açılımı İslami Büyük Doğu Akıncıları Cephesi olan İBDA-C, Türkiye Cumhuriyeti’ne karşı ideolojik bir duruş sergileyen, radikal bir yapılanma olarak bilinir. Temel felsefesini, yazar Necip Fazıl Kısakürek’in ortaya koyduğu “Büyük Doğu” düşüncesinden alan grup, Türkiye’de mevcut devlet düzeninin yerine, kendi ifadesiyle “Başyücelik Devleti” adı verilen federe yapılı bir Sünni İslam devleti kurmayı hedeflemektedir.
Kuruluş süreci ve örgütlenme yapısı
İBDA-C’nin adı ilk kez 1989 yılında Ankara ve İstanbul’daki bazı eylemlerle duyuldu. Yapılan açıklamalar ve hareket tarzına göre örgüt, merkezi bir liderden emir almadan, bağımsız hücreler şeklinde faaliyet göstermektedir. Bu sistem, örgütün “kendinden zuhur diyalektiği” olarak adlandırdığı ideolojiye dayanmaktadır. Bu modele göre, her birey veya grup, kendi başına hareket ederek, ideolojik çatıyı benimsemiş olması halinde İBDA-C adına faaliyet gösterebilmektedir.
İBDA-C’nin lideri kimdir?
Örgütün lideri olarak kamuoyunda bilinen isim, Salih Mirzabeyoğlu takma adını kullanan Salih İzzet Erdiş’tir. 1950 doğumlu olan Mirzabeyoğlu, uzun süre örgütün ideolojik lideri olarak tanındı. 2001 yılında tutuklanmasının ardından cezaevinde bulunduğu süre içinde çeşitli yazılar kaleme aldı. 2014 yılında tahliye edilen Mirzabeyoğlu, 2018 yılında hayatını kaybetmiştir. Ölümünün ardından örgütün merkezi bir lider figürüne sahip olup olmadığı ise belirsizliğini korumaktadır.
İBDA-C hangi eylemlerle anıldı?
İBDA-C, yıllar içinde Türkiye’de yaşanan bazı büyük olaylarla anılmış ve bu olaylarda rol oynadığı iddialarıyla gündeme gelmiştir. Sivas Katliamı, Uğur Mumcu ve Ahmet Taner Kışlalı suikastlarında İBDA-C ile bağlantı iddiaları basına yansımıştır. Ancak bu olaylara doğrudan örgütün karıştığına dair kamuya açık, net deliller ortaya konulamamıştır. Yine de bu saldırılarda adı geçen gruplar arasında yer almıştır.
İBDA-C hangi ülkeler tarafından terör örgütü olarak kabul edildi?
İBDA-C, Türkiye Cumhuriyeti tarafından terör örgütü olarak tanımlanmakta ve Emniyet Genel Müdürlüğü Terörle Mücadele birimleri tarafından izlenmektedir. Ayrıca 2001 yılında Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti de örgütü yasadışı ilan etmiştir. Uluslararası alanda ise Avrupa Birliği, Amerika Birleşik Devletleri ve çeşitli ülkeler, İBDA-C’yi terör grubu listesine dahil etmiştir. Avrupa Birliği’nin dış güvenlik politikasına dair hazırlanan 2001/931/CFSP listesinde yer alan İBDA-C, ABD Dışişleri Bakanlığı’nın 2003 tarihli Küresel Terörizm Raporu’nda da “terörist organizasyon” olarak tanımlanmıştır.
Günümüzde İBDA-C’nin durumu nedir?
Salih Mirzabeyoğlu’nun ölümünün ardından örgütün organizasyonel yapısı ve faaliyetleri büyük oranda dağılmış olsa da, zaman zaman bireysel veya küçük gruplar halinde adının geçtiği olaylar kamuoyuna yansımaktadır. Özellikle sosyal medya ve internet üzerinden ideolojik propaganda faaliyetleri yürütmeye devam ettiği öne sürülmektedir.
