Hürmüz Boğazı kapatıldı mı? Hürmüz Boğazı neden kapanabilir? soruları, 2025 yılının en kritik jeopolitik gelişmelerinden biri haline geldi. İran Meclisi'nin aldığı karar, dünya enerji piyasalarında dalgalanmalara neden olurken, kararın hayata geçip geçmeyeceği ise hâlâ belirsizliğini koruyor. Bu yazıda, boğazın güncel durumu, stratejik önemi, kapatılma ihtimali ve bu ihtimalin küresel etkileri detaylı biçimde ele alınıyor.
Hürmüz Boğazı Kapatıldı mı?
Hayır, Hürmüz Boğazı henüz kapatılmadı. İran Meclisi 22 Haziran 2025 tarihinde yaptığı oturumda boğazın kapatılması yönünde bir tasarıyı onayladı. Ancak bu kararın yürürlüğe girebilmesi için İran’daki en üst güvenlik kurumu olan Yüksek Ulusal Güvenlik Konseyi (YUGK) tarafından onaylanması gerekiyor.
Bu süreçte, boğazda herhangi bir resmi kapatma uygulanmadı. Ticari ve enerji taşıyan gemiler geçiş yapmaya devam ediyor. Fakat İran’ın bu yönde bir adım atabileceğine dair sinyaller, hem piyasalarda hem de uluslararası diplomaside ciddi yankılar uyandırmış durumda.
Hürmüz Boğazı Neden Önemli?
Hürmüz Boğazı, Basra Körfezi ile Umman Denizi arasında yer alır ve dünya enerji taşımacılığının en kritik deniz yollarından biridir. Özellikle şu nedenlerle stratejik öneme sahiptir:
-
Dünya petrol taşımacılığının yaklaşık %20–30’u bu boğazdan geçer. Suudi Arabistan, Irak, Kuveyt, Katar ve Birleşik Arap Emirlikleri gibi petrol zengini ülkeler, ihracatlarını büyük ölçüde Hürmüz Boğazı üzerinden gerçekleştirir.
-
Doğal gaz (LNG) taşımacılığının önemli bir kısmı yine bu bölgeden yapılır. Katar gibi ülkelerin sıvılaştırılmış doğal gaz ihracatı bu boğazdan geçmek zorundadır.
-
Boğazın en dar noktası yaklaşık 32 kilometredir, bu da kontrolünü oldukça hassas hale getirir.
-
Jeopolitik gerginliklerin olduğu her dönemde, bu boğaz üzerinden yapılan açıklamalar bile fiyatlarda ciddi oynaklıklara neden olmuştur.
Küresel enerji güvenliği açısından kilit rolde olan bu geçidin kapatılması, yalnızca enerji değil, global ticaret akışında da zincirleme krizlere neden olabilir.
Hürmüz Boğazı Neden Kapatılmak İsteniyor?
İran’ın bu kararı gündeme almasının başlıca nedeni, son haftalarda ABD ve İsrail’in İran’daki nükleer tesislere yönelik düzenlediği saldırılar oldu. İran, bu saldırılara karşılık olarak elindeki en güçlü kozlardan biri olan Hürmüz Boğazı’nı kapatma ihtimalini tartışmaya açtı.
İran Meclisi tarafından alınan kararın gerekçesi şu başlıklarda toplanabilir:
-
Ulusal egemenliği savunma amacı: İranlı yetkililer, boğazın kapatılmasını bir güvenlik önlemi olarak değerlendiriyor.
-
Askeri misilleme stratejisi: Saldırıların cevapsız kalmaması ve caydırıcılık sağlanması hedefleniyor.
-
Bölgesel baskı gücü oluşturmak: Enerji akışını tehdit ederek Batılı ülkeler üzerinde siyasi baskı kurmak amaçlanıyor.
Ancak uzmanlar, bu adımın İran’a ekonomik ve diplomatik açıdan büyük zararlar getirebileceği görüşünde. Boğazın kapatılması sadece Batı’yı değil, Çin, Hindistan, Japonya gibi İran’ın enerji müşterilerini de doğrudan etkiler.
Kararı Kim Verecek?
Hürmüz Boğazı’nın kapatılması konusunda nihai karar İran Yüksek Ulusal Güvenlik Konseyi’ne (YUGK) aittir. Meclis’in onayı, yalnızca politik bir irade beyanıdır ve uygulama için yeterli değildir. Konseyin kararı olmadan boğazda herhangi bir fiili değişiklik söz konusu olamaz.
YUGK içinde askerî, siyasi ve istihbarat kurumları yer alır. Konseyin iç dengeleri, İran’ın dış politikadaki duruşu ve ekonomik çıkarları göz önünde bulundurularak karar verilecektir. Şu ana kadar konseyden bir onay açıklaması yapılmadı.
Hürmüz Boğazı Kapatılırsa Ne Olur?
Bu sorunun cevabı oldukça ciddi sonuçlara işaret ediyor. Hürmüz Boğazı’nın kapatılması durumunda yaşanabilecek bazı etkiler şunlardır:
-
Petrol fiyatlarında büyük artış: Ham petrol fiyatları kısa sürede %20–30 arasında artış gösterebilir. Bu durum, enerji ithalatçısı ülkelerde enflasyonu tetikler.
-
Doğal gaz fiyatları tırmanır: Özellikle Avrupa ve Asya ülkeleri LNG ithalatında sorun yaşar.
-
Tanker rotaları değişir: Alternatif güzergâhlar zaman alıcı ve daha maliyetlidir.
-
Sigorta primleri yükselir: Riskli bölge ilanı nedeniyle taşıma maliyetleri artar.
-
Askerî gerilim tırmanır: ABD donanması ve müttefik güçler bölgede devriye faaliyetlerini artırır. Bu da doğrudan çatışma riskini yükseltir.
Kısaca, Hürmüz Boğazı’nın fiilen kapatılması yalnızca İran’ı değil, küresel ekonomiyi doğrudan sarsar. Bu nedenle kararın uygulanıp uygulanmayacağı tüm dünya tarafından yakından izlenmektedir.
Güncel Durum: Boğaz Açık Ama Risk Devam Ediyor
2025 Haziran ayı itibarıyla Hürmüz Boğazı açık durumda. Gemiler, özellikle enerji taşıyan tankerler rotalarında ilerlemeye devam ediyor. Ancak İran Meclisi’nin aldığı kararın ardından, bölgede gerginlik artmış durumda. ABD, İngiltere ve Fransa başta olmak üzere Batılı ülkelerin donanmaları boğaza yakın bölgelerde aktif görev yürütüyor.
İran tarafından yapılan açıklamalar, kararın uygulanmasının tamamen YUGK onayına bağlı olduğunu net biçimde ortaya koyuyor. Mevcut durumda resmi bir kapatma kararı yok, ancak bölgede her an bir gelişme yaşanabileceği göz önünde bulundurulmalı.
Sık Sorulan Sorular
Hürmüz Boğazı kapatıldı mı?
Hayır. İran Meclisi karar aldı ancak boğaz fiilen kapatılmış değil. Son karar Yüksek Ulusal Güvenlik Konseyi’ne ait.
Hürmüz Boğazı neden kapanıyor?
İran, ABD ve İsrail’in askeri operasyonlarına karşılık olarak bu stratejik hamleyi gündeme aldı. Enerji akışını keserek siyasi baskı kurmak amaçlanıyor.
Hürmüz Boğazı kapanırsa ne olur?
Petrol ve doğal gaz fiyatlarında ani yükseliş, deniz taşımacılığında aksama ve küresel ekonomide belirsizlik oluşur.
Hürmüz Boğazı şu an açık mı?
Evet, şu anda ticari ve enerji taşımacılığı devam ediyor. Boğaz açık ancak yüksek güvenlik önlemleri altında.
Hürmüz Boğazı stratejik önemi nedir?
Dünya deniz petrol taşımacılığının yaklaşık üçte biri bu boğazdan geçer. Ayrıca doğal gaz ihracatında da kritik bir geçiş noktasıdır.
Hürmüz Boğazı kapatılmadı, ancak İran Meclisi’nin aldığı kararın ardından tehlike sinyalleri arttı. Nihai kararın İran Yüksek Ulusal Güvenlik Konseyi'ne bağlı olması, süreci daha da hassas hale getiriyor. Dünya enerji piyasaları için bu boğazın önemi tartışmasız. Küresel dengeleri etkileyebilecek bir gelişme olasılığına karşı, bölgede yaşanacak her hareket yakından izlenmeli.
