İHBAR TAZMİNATI HAKKINDA ÖNEMLİ DETAYLAR
Çalışan ile işveren arasındaki uyuşmazlıklarda kıdem tazminatı kadar anlaşmazlığa neden olan ihbar tazminatı, iki tarafından da anlaşmazlığa düşmesindeki temel neden bakımından konu hakkında yeterli bilgi sahibi olmamaları geliyor. Çalışanın kendi isteği ile ya da işverenin işten çıkarması durumunda olsun, iş sözleşmesinin son bulması ile belirli şartlar bulunmaktadır. Bu bakımdan işveren habersiz bir şekilde çalışanını işten çıkaramayacağı gibi aynı zamanda çalışan da istediği zaman işten ayrılamamaktadır. Bu yüzden her iki taraf da belirli süreler ve şartlar kapsamında iş sözleşmesini sona erdirebilmektedir. Bildirim yapılması gereken süreye de ihbar süresi denilmektedir. Bu sürenin gerekliliği iki tarafın da olası mağduriyetini ortadan kaldırmak amacıyla bulunmaktadır.
İhbar süresi olarak adlandırılan süre, çalışma süresinin 6 aydan az olması halinde sadece 2 hafta ile sınırlıdır. Eğer çalışma süresi 6 ay ile 1,5 yıla çıkıyorsa bu durumda ihbar süresi 4 haftayı bulmaktadır. Çalışma süresinin 1,5 yıl ile 3 yıl arasında olması ise ihbar süresini 6 haftaya çıkarmaktadır. 3 yıldan fazla çalışma süresi bulunuyorsa bu durumda da 8 hafta ihbar süresi bulunmaktadır. Örnek olarak, işyerinde 2 yıldır çalışmakta olan bir çalışanın iş sözleşmesi sonlandırılacaksa bu durumda işveren süreyi 6 hafta önceden çalışana bildirmek zorundadır. Aynı şekilde çalışanın da işten çıkması halinde çıkış tarihi 6 haftadan önce bildirilmelidir. İhbar süresi, ihbar tazminatı için oldukça önemlidir.
İHBAR TAZMİNATININ İSTENDİĞİ DURUM
İhbar süresine iki tarafın da uymaması halinde, yani işveren ihbar süresini dikkate almadan işten çıkarsa veya çalışan da ihbar süresine uygunluk göstermeden işten ayrıldığı durumda, ihbar tazminatı devreye girmektedir. Şayet işveren çalışanını ani bir karar neticesinde, ilgili ihbar süresine uymadan işten çıkarır ya da ihbar süresi beklenilmeden iş sözleşmesi tek taraflı olarak sona ererse, bu durumda ihbar tazminatını çalışana ödemek durumundadır. Yine aynı şekilde çalışan için de aynı durum söz konusudur. İhbar süresine uyulmadan çalışan işten çıkarsa, bu durumda işverenin talep etmesi halinde tazminat ödemek zorunda kalmaktadır. Bu yüzden ihbar tazminatı sadece çalışanlar için ödenen bir tutar olmayıp işverenler için de ödenen bir tazminattır.
DİKKAT EDİLECEK NOKTALAR
İhbar tazminatı almak için belirli noktalara dikkat edilmesi gerekmektedir. İhbar tazminatı sadece çalışana ödenmediği gibi işveren de belirli koşulların sağlanması halinde tazminat talebinde bulunabilmektedir. Çalışanın süresi ne olursa olsun en fazla 8 haftalık ihbar tazminatı talep edilebilmektedir. Yıllık izin kullanılması ile ihbar süresi bir arada bulunamaz. Başka bir deyişle, ihbar tazminatı süresi ile yıllık izin aynı zamana denk getirilemez. İşveren, ihbar süresi bildiriminde bulunan çalışana gün içinde 2 saat iş arama izni vermek zorundadır ve herhangi bir ücret kesintisi yapamaz. İşveren şayet iş arama iznini vermezse ya da bu konuyla ilgili zorluk çıkarırsa, bu durumda da çalışan ücretini yüzde 100 zamlı ödemek zorundadır. Şayet çalışan kendi isteği ile işten ayrılıyorsa bu durumda ihbar tazminatı alamaz. Ancak bu durumda işveren ihbar tazminatı hakkında bulunabilir. Çalışanın işten çıkışı ile ihbar süresini beklemek istemeyen işveren, tazminatı peşin ödeyerek çalışanın çıkışını sağlayabilir.
