Kasım 2024'te Fransa Ulusal Bilimsel Araştırma Merkezi'nden dil bilimcilerin, 131 farklı dildeki ünlü harfleri inceleyerek yaptığı araştırmaya göre acıyı ifade etmek için kullanılan ortak ses hangisidir?
Kim Milyoner Olmak İster yarışmasında dikkat çeken ses sorusu
ATV ekranlarının fenomen yarışma programı “Kim Milyoner Olmak İster”, bilgi dolu yeni bölümleriyle izleyicilere heyecanlı anlar yaşatmaya devam ediyor. Yarışmanın son bölümlerinden birinde, Oktay Kaynarca’nın sunduğu programda sorulan bilimsel içerikli bir soru, hem yarışmacıyı hem de ekran başındakileri şaşırttı. Sorunun odağında, Fransız bilim insanlarının 131 dili incelediği bir dilbilim araştırması yer aldı.
Yarışmada sorulan dikkat çekici soru
Yarışmacıya yöneltilen soru şu şekildeydi:
"Kasım 2024’te, Fransa Ulusal Bilimsel Araştırma Merkezi'nden dil bilimcilerin 131 farklı dildeki ünlü harfleri inceleyerek yaptığı araştırmaya göre, acıyı ifade etmek için kullanılan ortak ses hangisidir?"
Sorunun cevap şıkları ise şu şekildeydi:
A: A
B: E
C: I
D: U
Doğru cevap ‘A’ oldu
Yarışmada doğru yanıtı veren seçenek A şıkkı, yani "A" harfi oldu. Bu bilgi, yalnızca yarışmacılar için değil, izleyiciler için de son derece şaşırtıcıydı. Çünkü birçok kişi acının evrensel ifadesinin diller arasında farklılık göstereceğini düşünüyordu. Ancak bilim insanlarının bulguları, tam tersine ortak bir sesin öne çıktığını gösterdi.
Evrensel bir refleks: Acıyı anlatan ses 'A'
Fransa Ulusal Bilimsel Araştırma Merkezi (CNRS) tarafından yürütülen bu çalışmada, insanlar acı çektiğinde içgüdüsel olarak hangi sesleri çıkardıkları analiz edildi. 131 farklı dilin ses kayıtlarının incelendiği araştırmada, insanların çoğunlukla acı anlarında refleks olarak “A” sesi çıkardığı tespit edildi. Bu sesin, ağzın geniş açık olduğu anlarda doğal biçimde çıkan bir ses olması nedeniyle, acıyı ifade etmede yaygın bir biçimde kullanıldığı belirlendi.
Diller farklı, ses aynı
Araştırmada Kuzey Amerika’dan Afrika’ya, Asya’dan Avrupa’ya kadar birçok farklı dil ailesinden örnekler yer aldı. Araştırmacılar, coğrafi ve kültürel farklılıklara rağmen acıya verilen sesli tepkinin büyük oranda aynı olduğuna dikkat çekti. Bu durum, bazı insani tepkilerin evrensel olduğunu bir kez daha ortaya koydu.
Buse Gabakçı’dan doğru cevap
Yarışmanın bu özel sorusuna doğru cevap veren isim 24 yaşındaki Buse Gabakçı oldu. Konya doğumlu olan ve İstanbul’da yaşayan yarışmacı, Sağlık Bilimleri Üniversitesi’nde İlk ve Acil Yardım bölümünde eğitim görüyor. Aynı zamanda oyunculukla da ilgilenen Gabakçı, refleksif tepkilere dair soruya “A” yanıtını vererek bir üst tura geçmeyi başardı.
Dilbilimcilerden önemli not: Sesler bilinç dışı tepkilerle şekilleniyor
Araştırmayı yürüten uzmanlar, özellikle acı, korku ve şaşkınlık gibi anlarda insanların bilinçli olarak değil, tamamen refleksif şekilde ses çıkardığını vurguluyor. Bu tür seslerin dilsel kurallardan çok biyolojik reflekslerle ortaya çıktığı ve bu nedenle diller arasında ortaklık taşıdığı ifade edildi.
Bu tür sorular bilime ilgiyi artırıyor
Kim Milyoner Olmak İster gibi yarışmalarda bu tarz bilimsel ve ilginç soruların yer alması, özellikle genç izleyiciler arasında bilime olan merakı ve ilgiyi artırıyor. Yarışma aracılığıyla milyonlarca izleyici, günlük hayatta fark edilmeyen ama oldukça dikkat çekici gerçeklerle tanışma fırsatı yakalıyor.
